بعد از نصب نرم‌افزار SQL Server نیاز به یک نرم‌افزاری داریم تا بتوانیم SQL را مدیریت کنیم، یعنی کاربر جدید تعریف کنیم، دسترسی آن را مشخص کنیم، دیتابیس جدید و موارد دیگر؛ همهی این کارها توسط نرم‌افزار SQL Server Management Tools یا به‌اختصار SSMS انجام خواهد گرفت، در نسخه‌های جدید این نرم‌افزار به‌صورت جداگانه ارائه می‌شود و می‌توانید از طریق لینک زیر آن را دانلود کنید:
بعد از ورود به صفحه شکل 16-2 بر روی لینک دانلود کلیک کنید تا نرم‌افزار مورد نظر دانلود شود و بعد از دانلود آن را بر روی سرور و یا هر سیستمی که می‌خواهید نصب کنید.
شکل 16 -2 دانلود SSMS
بعد از نصب و از طریق منوی Start نرم‌افزار SSMS را اجرا کنید که به‌مانند شکل 17-2 صفحه مورد نظر برای شما ظاهر خواهد شد. در این صفحه شما باید در قسمت Server Type، گزینهی Database Engine را انتخاب کنید که شامل دیتابیس شما خواهد بود؛ در قسمت Server Name باید نام سرور SQL خود را وارد کنید، توجه داشته باشید اگر داخل سرور هستید می‌توانید از نام localhost نیز استفاده کنید، اما برای دسترسی از بیرون باید از نام سرور استفاده کنید. در قسمت Authentication نیز اگر بر روی Windows Authentication قرار دهید با همان نام کاربری که Login کردید وارد خواهد شد که مسلماً باید دسترسی لازم را داشته باشد و یا اینکه می‌توانید از SQL Server Authentication استفاده کنید.
شکل 17-2 ورود به SQL Server
در شکل 18-2 یک نمای کلی از نرم‌افزار SSMS را که به Database Engine متصل شده است را مشاهده میکنید، در قسمت Databases می‌توانید دیتابیس‌های خود و دیتابیس‌هایی که توسط نرم‌افزار‌های دیگر به‌صورت اتوماتیک ایجاد می‌شود را مشاهده کنید. در قسمت Security باید کاربران خود را معرفی و دسترسی‌های لازم برای آنها را مشخص کنید؛ در قسمت Server Objects یک سری اشیا یا همان Object وجود دارد که برای مانیتور کردن عملکرد سرور خواهد بود. در قسمت Replication نیز یک سری ابزار وجود دارد تا بتوانید دیتابیس‌ها را از یک پایگاه‌داده به یک پایگاه‌داده به‌صورت درست و امن انتقال دهید.
شکل 18-2 SQL Server Management Studio
PolyBase نیز یک ابزار برای انتقال اطلاعات از یک پایگاه‌داده متفاوت، مانند Oracle به SQL است؛ گزینهی Always On High Availability برای ایجاد یک گروه از سرور‌ها برای پایدار نگه‌داشتن دیتابیس‌ها و سرور‌ها است که یک روش جدید در میان روش‌های دیگر است. در قسمت Managemnt یک سری ابزار وجود دارد، مانند پشتیبان‌گیری از دیتابیس‌ها، LOG گیری و موارد دیگر که در مدیریت SQL بسیار کمک‌کننده خواهد بود؛ قسمت Inetgaration Service Catalog نیز برای یکپارچه‌سازی داده‌ها در سازمان شما است که با یاری خدا همهی این گزینه‌ها را در ادامه توضیح خواهیم داد و در آخر نیز سرویس SQL Agent برای انجام پشتیبان‌گیری و کارهایی دیگر موردنیاز است.
اولین قسمتی که بررسی می‌کنیم Databases است، به‌مانند شکل 19-2، بعد از بازکردن قسمت Databases، دو گزینه را مشاهده میکنید، یکی Systems و دیگری Database Snapshots است؛ در قسمت Systems، چهار دیتابیس را مشاهده میکنید که به‌صورت پیش‌فرض ایجاد می‌شوند.
شکل 19-2 بررسی Database
جدول 4-2 دیتابیس‌های سیستم
دیتابیس سیستم | توضیحات |
master | پایگاه‌داده Master به‌عنوان قلب تپنده SQL است و اگر از دست برود با مشکل مواجه خواهید شد، دیتابیس Master شامل اطلاعاتی حیاتی زیر است: · زمانی که یک کاربر ایجاد میکنید، ID آن در این دیتابیس قرار می‌گیرد. · تمام رویدادها یا همان Logها در این دیتابیس قرار می‌گیرد. · نام و اطلاعات مربوط به پایگاه داده‌ها. · خطاهای سیستم و تمام پیام‌های موجود در سرور. · مقدار‌دهی اولیهی SQL Server . · پایگاه داده‌های محلی. · جدو‌‌ل‌های خاص پایگاه داده‌ها. |
tempdb | همان‌طور که از اسم آن مشخص است، یک پایگاه‌داده موقت است، زمانی که شما 2019 Server SQL را اجرا میکنید، اطلاعات موقت در این پایگاه‌داده قرار می‌گیرد، مثالی که در این رابطه میتوان زد، مانند RAM سیستم شما که زمانی نرم‌افزاری را اجرا میکنید، اطلاعات به‌صورت موقت در این حافظه قرار می‌گیرد و بعد از بستن نرم‌افزار، اطلاعات نیز از حافظه پاک می‌شوند. زمانی که یک دستور را در SQL اجرا میکنید، اطلاعات این دستور به‌صورت موقت در این پایگاه‌داده قرار می‌گیرد و پردازش می‌شود و طول عمر آن به کار کاربر مورد نظر برمی‌گردد. |
model | این پایگاه‌داده به‌عنوان یک الگو در نظر گرفته می‌شود، یعنی اینکه یک سری استانداردهایی در آن تعریف شده است که همهی پایگاه داده‌ها از آن استاندارد پیروی می‌کنند. مجموعه‌های از پیش تعیینشده در این پایگاه وجود دارد که برای ساخت پایگاه داده‌های دیگر به کار می‌رود، مانند حجم پایگاه داده‌ها، اندازهی جدول‌ها و موارد دیگر. |
Resource | یک پایگاه‌داده‌ی فقط خواندنی که اطلاعات System Object در آن نگهداری می‌شود، البته در لیست ظاهری وجود ندارد. |
msdb | در این پایگاه‌داده یک سری کارهای از پیش تعیینشده قرار دارد این کارها می‌تواند پشتیبان‌گیری و یا بازگردانی اطلاعات باشد که این کار بدون دخالت کسی و به‌صورت خودکار انجام می‌شود. |
در بالای نرم‌افزار چندین منو قرار دارد که با هم آنها را بررسی می‌کنیم:
در منوی فایل می‌توانید با کلیک بر روی Connect Object Explorer به دیتابیس جدید خود متصل شوید و یا با انتخاب گزینهی Disconnect، ارتباط را قطع کنید؛ گزینه‌های دیگر برای ایجاد پروژهی جدید و یا بازکردن پروژه‌های قبلی است؛ در قسمت Recent Projects and Solutuin می‌توانید آخرین پروژه‌هایی را که باز کردید را مشاهده کنید.
در منوی Edit می‌توانید اطلاعات را جستجو، کپی، حذف و… کنید.
در منوی View، گزینهی Explorer Object ابزاری برای نمایش کلی دیتابیس‌ها، سرویسها و… است که اگر به نرم‌افزار توجه کنید در سمت چپ، این ابزار را می‌توانید ببینید؛ گزینهی Details Explorer Object ابزاری است زیرمجموعهی ابزار Explorer Object که اطلاعات داخلی آن را نمایش می‌دهد.
گزینهی Explorer Solution، ابزاری که در سمت راست برنامه ظاهر می‌شود و برای نمایش اطلاعات پروژهی شما ایجاد شده است؛ این پروژهها می‌تواند پروژه‌های در Visual Studio شما باشد.
گزینهی Window Bookmark، این ابزار مفید برای ایجاد Bookmarkهایی در کد است که شما را سریع به کد مورد نظر در پروژه میرساند.
گزینهی Explorer Utility، ابزاری برای مدیریت پایگاهدادهها و نظارت کلی بر روی آنها در داخل سازمان و یا سازمان‌هایی در فواصل دورتر از آن است.
منوی Debug، این منو برای کنترل پروژه است و برای بررسی و اشکال‌زدایی پروژه کاربرد دارد که در خلال کار بیشتر با آن آشنا خواهیم شد.
منوی Tools، با استفاده از Profiler Server SQL می‌توانیم تمام Logهای مربوط به پروژه را در مسیر مشخصی ذخیره کنیم تا بتوانیم در صورت مواجهشدن با مشکل آنها را بررسی کنیم.
اگر در منوی فایل بر روی Options کلیک کنید، می‌توانید تنظیمات کلی نرم‌افزار SQL را مشاهده و آنها را تغییر دهید.
2-3 دسترسی از طریق شبکه به SQL Server
شاید شما در سازمان خود احتیاج داشته باشید که هم‌زمان چندین کاربر به SQL سرور شما متصل شوند و این کار نیاز به فعال‌کردن دسترسی از طریق شبکه به SQL است.
شما می‌توانید سرور SQL خود را عضو شبکه دومین خود کنید و به کاربرانی که نیاز به دسترسی به پایگاه‌داده دارند، دسترسی لازم را اعمال کنید.
برای شروع باید وارد سرور SQL خود شوید و گزینهی Configuration را در جستجو وارد کنید و ابزار SQL Server 2019 Configuration Manager را به‌مانند شکل 20-2 اجرا کنید.
شکل 20-2 سرویس Configuration
در شکل 21-2، از سمت چپ وارد SQL Server network Configuration شوید و بر روی گزینهی مورد نظر کلیک کنید تا لیست آن باز شود.
در لیست مورد نظر بر روی TCP/IP دو بار کلیک کنید.
شکل 21-2 تنظیم پروتکل دسترسی
در شکل 22-2 و در تب Protocol، گزینهی Enabled را در حالت Yes قرار دهید و وارد تب IP Addresses شوید.
شکل 22-2 بررسی TCP/IP
به‌مانند شکل 23-2، در تب IP addresses و در قسمتی که IP سرور شما مشخص شده است باید دو گزینهی اول را در حالت Yes قرار دهید و در قسمت TCP Port، شماره‌ی پورت 1433 را وارد کنید، زمانیکه این پورت را وارد میکنید باید آن را در Firewall سیستم خود باز کنید تا کاربران بتوانند از طریق شبکه به SQL دسترسی داشته باشند. (در صورت خاموش بودن Firewall نیاز به این کار نیست).
شکل 23-2 تنظیم TCP/IP
برای اینکه تنظیمات پورت بر روی همهی گزینه‌ها انجام شود، بهتر است در پایین شکل 23-2 گزینهی TCP Port را به‌مانند شکل 24-2 بر روی 1433 قرار دهید.
شکل 24-2
برای تست عملکرد ارتباطی با SQL از طریق شبکه، در یکی از کلاینت‌هایی که عضو شبکه است نرم‌افزار SSMS را نصب و اجرا می‌کنیم.
همان‌طور که در شکل 25-2 مشاهده میکنید در قسمت Server Name، نام سرور SQL خود را وارد کردیم و بعد از کلیک بر روی Connect با خطای مورد نظر روبرو شدیم؛ این خطا چند دلیل می‌تواند داشته باشد:
- شبکه در دسترس نباشد.
- Firewall مربوط به سرور SQL روشن باشد و جلوی ورود را بگیرد.
- تنظیمات سرور SQL مشکلی داشته باشد.
شکل 25-2 خطای ورود به SQL Server
در گزینهی اول که باید برای تست یکی از سرور‌های دیگر در شبکه را تست بگیرید، توجه کنید که آن را می‌بینید یا نه، اگر اوکی بود که هیچ، اگر نه که باید شبکه را به‌صورت فیزیکی بررسی کنید، شاید کابل یا کارت شبکه ایراد دارد و یا مشکل نرم‌افزاری است.
در گزینهی دوم باید وارد سرور SQL شوید و سرویس Firewall را اجرا کنید، برای این کار باید به‌مانند شکل 26-2 بر روی Advanced settings کلیک کنید.
شکل 26-2 تنظیم فایروال
در شکل 27-2 برای اینکه به ترافیک ورودی به سرور SQL دسترسی لازم دهید باید بر روی Inbound Rules کلیک کنید و در صفحه‌ی باز شده بر روی New Rule کلیک کنید.
شکل 2-27 تنظیم فایروال
در شکل 28-2 باید گزینهی Port را انتخاب و بر روی Next کلیک کنید.
شکل 2-28 تنظیم Port SQL
در شکل 29-2 باید گزینهی TCP را انتخاب کنید و در قسمت Spicific Local ports، پورت 1433 مربوط به SQL را وارد کنید تا درخواست‌هایی که از بیرون به داخل سرور با این پورت وارد می‌شود، مجوز دسترسی داشته باشد.
شکل 29-2 تنظیم Port SQL
در شکل 30-2 باید گزینهی Allow the connection را انتخاب کنید.
شکل 2-30 دسترسی به Port
در شکل 31-2 باید مشخص کنید که این دسترسی در چه قسمتی اعمال شود، اگر چنانچه کلاینت شما در منطقهی دومین قرار دارد باید فقط گزینهی دومین را انتخاب کنید، اما اگر کلاینت در منطقهی دیگر، مثلاً در Workgroup قرار داشته باشد، نمی‌تواند به SQL متصل شود.
شکل 2-31 دسترسی به Port
یک نام به‌مانند شکل 32-2 وارد کنید و بر روی Finish کلیک کنید تا Rule مورد نظر ایجاد شود.
شکل 32-2 دسترسی به Port
بعد از ایجاد Rule در فایروال سرور SQL باید از طریق کلاینت تست بگیریم تا ببینیم می‌توانیم به سرور SQL از طریق شبکه متصل بشویم یا نه؛ برای این کار SQL Server Management Studio را طبق شکل 33-2 اجرا کنید و در قسمت Server Name باید نام سرور SQL خود را وارد و بر روی Connect کلیک کنید.
شکل 2-33 ورود به SQL Server
اگر مشکلی در ارتباط شبکه و دومین شما وجود نداشته باشد به‌راحتی به سرور SQL متصل خواهید شد، اما اگر طبق شکل 34-2 با خطا روبرو شدید، باید دوباره وارد فایروال سرور SQL شوید و منطقهی کاری را تغییر بدهید.
شکل 34-2 خطای ورود به SQL
طبق شکل 35-2 وارد فایروال SQL شوید و بر روی Rule مورد نظر خود کلیک راست و گزینهی Properties را انتخاب کنید.
شکل 35-2 بررسی Firewall
در شکل 36-2 وارد تب Advanced شوید و تیک گزینهی Private را انتخاب و بر روی OK کلیک کنید.
شکل 36-2 دسترسی Private
همان‌طور که در شکل 37-2 مشاهده میکنید به‌درستی توانستیم به سرور SQL از طریق شبکه متصل شویم.
شکل 37-2 متصل شدن به SQL
شاید در سازمان خود چندین سرور SQL داشته باشید و به همهی آنها از طریق شبکه متصل می‌شوید، برای راحتی کار خود بهتر است یک گروه ایجاد کنید و همهی آنها را در گروه مورد نظر خود قرار دهید.
برای این کار در نرم‌افزار SQL Management Studio به‌مانند شکل 38-2 وارد منوی View شوید و بر روی گزینهی Registered Servers کلیک کنید.
شکل 38-2 Register Server
در شکل 39-2 بر روی Local Server Groups کلیک راست کنید و گزینهی New Server Group را انتخاب کنید.
شکل 39-2 Register Server
در شکل 40-2 باید یک اسم برای گروه خود وارد کنید و بر روی OK کلیک کنید.
شکل 40-2 Register Server
بر روی نام گروهی که ایجاد کردید، طبق شکل 41-2 کلیک راست کنید و گزینهی New Server Registration را انتخاب کنید.
شکل 41-2 Register Server
در شکل 42-2 باید نام سرور را در قسمت Server name وارد کنید و بر روی Save کلیک کنید.
شکل 42-2 Register Server
همان‌طور که در شکل 43-2 مشاهده میکنید، سرور به لیست اضافه شده است و با کلیک بر روی آن به‌راحتی به سرور SQL متصل خواهید شد.
شکل 43-2 Register Server